Những Thí Nghiệm Khoa Học Cho Bé Vừa Bổ Ích Vừa Dễ Làm

Để kích thích sự phát triển của các bé mầm non thì những thí nghiệm khoa học cho bé là một gợi ý tuyệt vời. Đây là phương pháp không chỉ cho trẻ tiếp xúc với thực tế nhiều hơn mà còn là cơ hội để trẻ khám phá về thế giới xung quanh. Trong bài viết dưới đây, POPS Kids Learn sẽ giới thiệu những cách dạy bé làm thí nghiệm khoa học nói chung và một số thí nghiệm khoa học vui cho trẻ mầm non cụ thể cho ba mẹ tham khảo.

Bé học được gì qua những thí nghiệm khoa học thú vị?

Ba mẹ biết đấy, “KHOA HỌC” nhiều khi không phải là những thứ cao siêu và vĩ mô, mà nó chỉ đơn giản là những sự vật và hiện tượng xung quanh cuộc sống của chúng ta. Cho trẻ mầm non tiếp xúc với khoa học sớm hoặc “biểu diễn” thí nghiệm khoa học cho trẻ xem tại nhà là một phương pháp giáo dục đúng đắn giúp trẻ phát triển một cách toàn diện trong tương lai.

Vậy trẻ sẽ có gì khi được tiếp xúc sớm với các thí nghiệm khoa học?

1. Khơi dậy tính ham học hỏi, khám phá 

Ở lứa tuổi mẫu giáo, chắc chắn các bé sẽ không bao giờ chịu đứng ngoài ngoan ngoãn quan sát và lắng nghe. Vì thế, khi cho con làm quen với bộ môn này, ba mẹ nhớ lưu ý chọn những thí nghiệm khoa học đơn giản, sau đó để trẻ tự khám phá hơn là dạy lý thuyết quá nhiều. Việc tự động não suy nghĩ sẽ làm các bạn nhỏ dễ ghi nhớ kiến thức cũng như có tự giác cao hơn, dám làm những điều mình tò mò.

2. Tạo môi trường phát triển các kỹ năng

Thí nghiệm khoa học tại nhà dành cho các bé nhỏ tuổi đương nhiên sẽ không có các công thức hay lý thuyết rườm rà. Thay vào đó là phương pháp dạy – học thông qua việc đặt vấn đề, câu hỏi, sau đó thực hành thí nghiệm và giải thích.

Bởi vậy, nhờ thí nghiệm khoa học mầm non mà trẻ sẽ tích lũy thêm nhiều kỹ năng quan trọng và cần thiết như: kỹ năng giao tiếp, quan sát, phân loại, so sánh, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm,..

3. Trẻ có môi trường tốt để phát triển tư duy

Học khoa học chính là một phương pháp giúp rèn luyện sự tư duy cho con trẻ. Trong các thí nghiệm khám phá khoa học cho trẻ mầm non, các bé sẽ được học cách quan sát, phân tích vấn đề và đưa ra kết luận theo kiểu “tư duy quy nạp” (phân tích rồi chốt lại vấn đề sau cùng) hoặc “tư duy diễn dịch” (đặt vấn đề lên trước sau đó phân tích).

4. Học về bản chất của khoa học

Ba mẹ có biết rằng cho con thực hành các thí nghiệm khoa học cho trẻ mầm non chính là bước khởi đầu giúp bé làm quen với các kiến thức căn bản nhất, hay nói đúng hơn là hiểu rõ bản chất của các thí nghiệm khoa học.

Những hiểu biết nhất định về bản chất này sẽ hỗ trợ rất tốt cho các bé trong việc rèn luyện tư duy đa chiều và tư duy phản biện. Bên cạnh đó, hiểu rõ bản chất của khoa học cũng chính là nền tảng quan trọng của STEM – phương pháp giáo dục mới lạ và hiệu quả hàng top hiện nay.

5. Học thêm kiến thức để áp dụng vào thực tế

Cho bé làm quen với môn khoa học sớm cũng giúp con lĩnh hội được nhiều kiến thức và áp dụng chúng một cách hiệu quả vào cuộc sống thực tế.

Ví dụ, ba mẹ giới thiệu cho biết về các nhóm dinh dưỡng và các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe của gia đình. Theo đó, trẻ sẽ có thêm sự hiểu biết về các loại vitamin, dưỡng chất thiết yếu, nên và không nên ăn những món ăn nào,…

>>> Với giáo trình Cambridge và phương pháp Montessori được thiết kế riêng dành cho trẻ từ 7 – 12 tuổi, khóa học Khoa học thú vị cùng cô Mandy giúp các bé học các kiến thức khoa học bằng tiếng Anh với các chủ đề đa dạng như con vật, cây cối, môi trường, sức khỏe,…  Cho bé học thử miễn phí ngay tại POPS Kids Learn nhé!

4 lưu ý khi cho trẻ làm thí nghiệm khoa học tại nhà

Bảo đảm tính sạch sẽ, an toàn

Bước đầu tiên và cũng là lưu ý quan trọng mà ba mẹ không được quên khi tiến hành làm thí nghiệm khoa học đơn giản là chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và sạch sẽ. Tùy vào điều kiện và yêu cầu của bài thí nghiệm, phụ huynh có thể chuẩn bị các vật liệu phù hợp để bé thực hành ngay tại nhà. Những vật liệu này dùng để cho trẻ hoạt động và khám phá nên không cần mua những đồ đắt tiền đâu ba mẹ nhé.

Đặc biệt, trong quá trình khám phá và làm thí nghiệm khoa học, ít nhiều bé sẽ tiếp xúc với các dụng cụ một cách trực tiếp, thậm chí là hóa chất. Do đó, phụ huynh nhớ chú ý làm sạch đồ dùng, trang bị đầy đủ găng tay, đồ bảo hộ lao động như khẩu trang, kính,… (nếu cần). Sau khi làm xong, bé phải rửa tay thật kỹ bằng xà phòng và nước sạch.

Giám sát và hướng dẫn bé trong suốt quá trình thực hiện

Với những thí nghiệm khoa học có thể làm tại nhà, phụ huynh nên để các con tự thực hiện, còn người lớn chỉ nên đứng bên quan sát, hướng dẫn và hỗ trợ khi cần thiết. Điều này sẽ giúp bé hứng thú hơn và dần hình thành tính tự lập cao. 

Trong thời gian đồng hành cùng con, ba mẹ hãy cố gắng giao tiếp tự nhiên nhất có thể để tăng sự hào hứng, khơi gợi trí tò mò. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên suy nghĩ, gợi ý thêm các phương án mở rộng kiến thức với dụng cụ thí nghiệm đang có. 

Trong quá trình bé làm thí nghiệm, ba mẹ nhớ dành thời gian cho trẻ tự do mày mò thoải mái, không nên thúc giục bé làm nhanh vì sẽ rất dễ làm bé trở nên căng thẳng, mất hứng thú. Đồng thời, khi thấy con làm sai, ba mẹ cũng chỉ nên nhắc nhở làm lại cho đúng cách, không nên làm thay bé.

Tập cho con nêu quan điểm từ những gì học được

Việc định hướng cho bé quan sát sự biến đổi của sự vật có trong thí nghiệm sẽ giúp bé hiểu rõ vấn đề và nắm vững được kiến thức. Song song đó, phụ huynh cũng nên đặt câu hỏi để bé tự đi tìm nguyên nhân và trả lời. Nếu bé gặp khó khăn, bạn cũng có thể cho con thực hiện lại các thí nghiệm nhiều lần để bé tìm ra lý do và biết được mình sai ở đâu.

Bài học rút ra từ các thí nghiệm

Dù là những thí nghiệm khoa học vui dễ làm hay là những thí nghiệm khoa học thú vị để giúp bé mở rộng kiến thức thì mấu chốt vẫn là bài học, bé sẽ học được gì qua những thí nghiệm đó?

Một gợi ý cho ba mẹ trong việc giúp trẻ hiểu hơn về mục đích của các thí nghiệm đó là chuẩn bị sẵn các kiến thức liên quan để khi bé hỏi có thể trả lời đúng và đầy đủ nhất.

Ví dụ: thí nghiệm “Nước bẻ gãy thìa”, ba mẹ hãy chuẩn bị thìa và một nửa cốc nước thủy tinh. Đặt thìa vào cốc nước, chúng ra sẽ thấy hiện tượng thìa bị gãy tại nơi nó nhúng vào nước. Tại đây, ba mẹ hãy áp dụng kiến thức môn Vật Lý để giải thích rẳng: vì nước là môi trường đậm đặc hơn môi trường không khí nên khi ánh sáng truyền từ môi trường ít đậm đặc sang môi trường đậm đặc hơn, nó sẽ thay đổi hướng. Lúc này, hiện tượng khúc xạ ánh sáng sẽ xảy ra như bé vừa quan sát được. 

Top 5 thí nghiệm khoa học có thể làm tại nhà

Dưới đây là 5 thí nghiệm khoa học cho bé khá đơn giản mà phụ huynh có thể áp dụng ngay tại nhà. Để tham khảo thêm nhiều thí nghiệm thú vị khác, ba mẹ có thể tra với từ khóa “100 thí nghiệm khoa học có thể làm tại nhà” cho bé khám phá.

1. Bài học với nam châm

Chuẩn bị dụng cụ gồm: 

• Sắt (đinh hoặc ghim sắt)
• Nhôm (ấm nhôm)
• Đồng (lõi dây điện)
• 1 thỏi nam châm

Tiến hành thí nghiệm: 

Di chuyển nam châm lại gần những 3 vật nêu trên. Quan sát thấy vật nào bị nam châm hút lại thì chứng tỏ vật đó có “từ tính” (kiến thức này sẽ được học ở bậc THCS). 

Chúng ta có thể thấy duy nhất một vật bị nam châm hút đó là ghim làm bằng sắt. Hai vật còn lại là ấm nhôm và lõi dây điện thì không vì chúng không có tính từ. Thí nghiệm này sẽ giúp bé hiểu hơn về tính chất của các kim loại.

2. Làm khói đá khô

Chuẩn bị dụng cụ gồm: 

• Nước
• Vải
• Tô (bát to)
• Đá khô

Tiến hành thí nghiệm:

Ba mẹ cho bé đổ đá khô vào tô trước, sau đó thêm nước vào sau. Quan sát thấy xuất hiện hiện tượng khói trắng bốc lên khỏi bát.

Với thí nghiệm này, phụ huynh áp dụng các kiến thức môn Hóa học để giải thích. Trong đó được đá khô có tính chất đặc biệt đó là thăng hoa trực tiếp, chuyển từ thể rắn thành dạng khí Cacbon dioxit (CO2) ngay khi ở nhiệt độ bình thường. Thăng hoa chính là làn khói trắng mà bé quan sát được. Nó được ứng dụng để tạo khói cho các sân khấu nghệ thuật thêm đẹp mắt.

3. Vỏ trứng “tàng hình”

Chuẩn bị dụng cụ: 

• Giấm, 
• 2 ly thủy tinh, 
• 1 quả trứng sống.

Thí nghiệm:

Bé cho trứng vào ly rồi đổ giấm vào. Ngâm chúng trong khoảng 1- 2 ngày.

Hiện tượng: Sang ngày hôm sau, hướng dẫn bé nhẹ nhàng nghiêng ly để lấy trứng ra, chúng ta sẽ thấy vỏ trứng không còn nữa. Nguyên nhân của hiện tượng này là do vỏ trứng có chứa chủ yếu canxi cacbonat, còn giấm là axit axetic. Chúng sẽ tác dụng với nhau làm vỏ trứng biết mất mà không để lại dấu vết.

4. Thí nghiệm trộn dầu với nước

Chuẩn bị dụng cụ: 

• Vỏ chai nước 
• Nước
• Dầu ăn

Tiến hành thí nghiệm:

Cho bé đổ dầu ăn và nước vào chai nhựa. Tiếp theo đóng nắp lại và lắc nhẹ. Đặt chai đứng yên vài phút, chúng ta sẽ thấy có một lớp dầu nổi lên phía trên mặt nước.

Ba mẹ hãy thử đặt câu hỏi cho trẻ ví dụ như con có biết vì sao dầu lại nổi lên không? Sau đó giải thích lý do khi dầu ăn trong chai bị tác động vật lý nó sẽ tự di chuyển dần lên phía trên vì khối lượng riêng của dầu ít (nhẹ) hơn khối lượng riêng của nước.

5. Làm đèn

Chuẩn bị dụng cụ: 

• Nước
• Dầu ăn 
• Viên sủi
• Phẩm màu
• Chai thủy tinh

Tiến hành thí nghiệm: 

Cho bé đổ nước vào chai rồi thêm một vài giọt dầu cùng chút ít phẩm màu, sau đó đốt nóng đáy chai lên. Tiếp theo, thả thêm 1- 2 viên sủi, chúng ta sẽ thấy màu sắc của chiếc “đèn” tự làm này vô cùng rực rỡ.

Giải thích hiện tượng này cho bé: khi phẩm màu dưới đáy chai được làm nóng lên thì tinh dầu có trong chai nhẹ hơn, do đó dầu di chuyển dần lên phía trên. Lên đến gần nắp chai, chúng lại nguội dần và tiếp tục di chuyển xuống dưới tạo thành một dòng dịch chuyển cực đẹp.

Hy vọng bài viết chia sẻ về các thí nghiệm khoa học cho trẻ bé ở trên của POPS Kids Learn, ba mẹ sẽ có thêm nhiều cách để giúp con mình vui chơi, giải trí và học hỏi một cách lành mạnh mà lại hiệu quả, đặc biệt là các bé trong độ tuổi mầm non và tiểu học.

POPS Kids Learn- cho bé thoải mái khám phá khoa học ngay tại nhà!
Khóa học khoa học online POPS Kid Learn với giáo trình Cambridge, Montessori được thiết kế riêng cho các bé từ 7 – 12 tuổi không chỉ giúp bổ sung kiến thức và kỹ năng về môn KHOA HỌC mà còn bồi dưỡng khả năng tiếng Anh. Ngoài học phí vô cùng “hạt dẻ”, ba mẹ còn có thể đăng ký cho bé học thử miễn phí ngay tại nhà. “Ghé” POPS Kids Learn ngay ba mẹ nhé!