Phát Triển Tư Duy Sáng Tạo Cho Trẻ, Nên Bắt Đầu Từ Đâu?

Phát triển năng lực tư duy sáng tạo không chỉ có tác dụng cải thiện nhận thức não bộ mà còn giúp sức khỏe tinh thần và trí não của trẻ thêm mạnh mẽ. Trong bài viết dưới đây, POPS Kids Learn sẽ giới thiệu đến ba mẹ 7 cách giúp các bé phát triển năng lực tư duy sáng tạo cho trẻ mầm non cũng như cách để kích thích trí tưởng tượng hiệu quả.

Tư duy sáng tạo là gì?

Nói một cách dễ hiểu, tư duy sáng tạo là khả năng suy nghĩ, đánh giá để tìm ra các phương pháp giáo dục mới mà không theo khuôn khổ gò bó. Phát triển tư duy sáng tạo sẽ kích thích bé khám phá thêm những sự vật, hiện tượng, kết quả mới, không đi theo lối mòn cũ đã có. 

Ba mẹ có thể kích thích và rèn luyện tư duy sáng tạo cho con bằng nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, mục tiêu chung vẫn là ưu tiên việc để trẻ tự do sáng tạo các ý tưởng riêng của mình thông qua các hoạt động vừa chơi vừa học.

Các phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo phù hợp với trẻ em

1. Rèn luyện tư duy giáo dục sáng tạo 

Đây là một trong các phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo cần có sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Ngoài giờ học ở lớp, ba mẹ cũng nên rèn luyện tư duy sáng tạo cho bé ở nhà. Rèn luyện tư duy sáng tạo cho trẻ rất đơn giản: ba mẹ có thể thông qua các trò chơi học tập, câu hỏi gợi mở về thế giới xung quanh để con đi tìm ý tưởng của riêng mình. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên tập cho bé thói quen đọc sách về nhiều chủ đề khác nhau sau đó thảo luận và trò chuyện; cùng con tương tác khi vui chơi,… để có thể tăng tính tò mò, từ đó giúp bé phát huy tính sáng tạo.

Ví dụ: Ứng dụng rèn luyện tư duy sáng tạo giải toán tiểu học để trẻ tự suy luận và tự tìm một hoặc nhiều cách giải các bài toán khác nhau. Cụ thể như, khi giải toán cộng trừ, ba mẹ có thể giới thiệu thêm cho bé các cách giải toán theo phương pháp Soroban, Finger Math, đố vui toán học,… sau đó để con tự áp dụng. Bên cạnh đó, ba mẹ tuyệt đối không được cho bé tham khảo các tài liệu tham khảo, xem đáp án, gợi ý trước.

Ngoài ra, các bé cũng nên làm nhiều bài tập mỗi ngày để có thể rèn luyện được khả năng suy luận, tư duy một cách tốt nhất. Theo thời gian, khả năng tư duy và sáng tạo của các bạn nhỏ sẽ phát triển và nâng cao hơn rất nhiều.

2. Trò chơi “nếu thì”

Nếu không có nhiều thời gian, phụ huynh có thể vận dụng phương pháp này và cùng con chơi trò “nếu thì” mọi lúc mọi nơi với 1001 câu hỏi về thế giới và môi trường xung quanh. Ví dụ như: 

• Nếu động vật có thể nói chuyện thì cuộc sống của con sẽ trở nên thú vị ra sao?
• Điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày đẹp trời con nhìn thấy mưa sao băng? 
• Nếu con mèo sủa gâu gâu và con chó kêu meo meo thì sẽ như thế nào nhỉ?
• Nếu con tự đi xe đạp được thì con muốn đi tới đâu đầu tiên?
• Nếu trái đất gần (hoặc xa) mặt trời so với vị trí hiện tại thì sẽ như thế nào?…

3. Học tư duy sáng tạo từ những sai lầm của bé

Đây cũng là một phương pháp tư duy sáng tạo mới và hữu ích. Ba mẹ hãy nắm bắt cơ hội này để vừa giảng giải cho bé hiểu đã sai ở đâu, sau đó cùng con đưa ra các giải pháp mới nhằm khắc phục lỗi sai đó, biết đâu những giải pháp này sẽ giúp con phát triển năng lực tư duy sáng tạo. Ngoài ra, ba mẹ cũng nên động viên, khuyến khích để trẻ có thêm động lực cố gắng và nhìn nhận sự việc theo một khía cạnh tích cực hơn.

Ví dụ: Nếu bé không tập trung học mà chỉ lo “vẽ bậy” trên giấy, mẹ hãy thử áp dụng những hình mà bé vẽ vào để cùng con giải bài tập. Chẳng hạn như giờ Toán thì hãy thử thách bé vẽ các con vật yêu thích biểu thị cho phép tính 4 + 5 = 9; giờ Tiếng Việt cho bé vẽ theo chủ đề bài thơ/bài tập đọc bé đang học,… chắc chắn sẽ rất hiệu quả đấy!

4. Tăng cường hoạt động liên quan đến màu sắc

Các hoạt động có liên quan đến màu sắc như: vẽ tranh, cắt giấy thủ công, tập tô màu, pha màu nước, mặc đồ cho búp bê,… có tác dụng giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo rất hiệu quả. Vì vậy, ba mẹ hãy mua sắm những dụng cụ phù hợp với các hoạt động này để con có thể thoải mái vui chơi, tự do sáng tạo ra bất cứ thứ gì mà con muốn. Hoạt động này cũng sẽ giúp bé thể hiện được những gì mà chúng hình dung được về thế giới xung quanh bằng sự sáng tạo cao nhất của riêng mình.

>>> Cho các bé nhà bạn tham gia khóa học Cùng bé sáng tạo nghệ thuật để bé được thực hành hội họa như vẽ sơn dầu, acrylic, phác thảo, đồ họa và chụp ảnh… đủ mọi trình độ cho trẻ em, được giảng dạy bằng tiếng Anh giúp trẻ tăng thêm khả năng nghe hiểu và giao tiếp tiếng Anh với giáo viên nước ngoài.

5. Chơi nhập vai giúp phát triển tư duy sáng tạo “đạo diễn”

Nhập vai chắc chắn là trò chơi mà bé nào cũng thích. Khi chơi trò này, trẻ sẽ được hóa thân thành nhân vật mà mình yêu thích nhất như: chú công an, mẹ hoặc chị của thú búp bê, cô giáo,…

Trong quá trình chơi, các bé có thể tự do sáng tạo ra những cuộc hội thoại, tình huống hay những câu chuyện thú vị. Điều này vừa giúp trí tưởng tượng của trẻ thêm bay cao, vừa là yếu tố giúp hình thành các kỹ năng xã hội cần thiết cho bé (kỹ năng giao tiếp, lắng nghe, quan sát,….). Vì thế, ba mẹ đừng bỏ qua phương pháp phát triển tư duy sáng tạo này bằng cách mời bạn của trẻ đến nhà chơi, mua cho con thú nhồi bông, búp bê và để không gian riêng tư để bé thoải mái làm bất cứ điều gì con muốn nhé! 

6. Ngày mới, bài học mới

Thay vì học bằng sơ đồ tư duy sáng tạo khá phức tạp thì khi có thời gian rảnh rỗi, ba mẹ nên dạy thêm cho bé những kiến thức mới thuộc nhiều chủ đề trong cuộc sống. Mỗi tối trước khi đi ngủ, trò chuyện và kể cho con nghe về một chủ đề sẽ giúp bé có thêm nhiều kiến thức bổ ích, vừa giúp hỗ trợ tư duy sáng tạo và cùng con khám phá những ý tưởng, những điều mới mẻ hơn trong cuộc sống.

7. Học hỏi từ môi trường xung quanh 

Các nhà nghiên cứu Đan Mạch đã phát hiện ra rằng: môi trường thiên nhiên không những tốt cho sức khỏe tinh thần mà còn là yếu tố giúp cải thiện, phát triển năng lực sáng tạo cho con trẻ. Vì thế, ba mẹ nhớ tạo điều kiện cho trẻ vui chơi nhiều hơn ở ngoài trời để tăng cường sự tò mò, khuyến khích tư duy sáng tạo trong học tập và trong cuộc sống nhiều hơn nhé! 

Ví dụ: Trong mùa dịch giãn cách, nếu không thể đi chơi xa, ba mẹ có thể cùng bé trồng thêm nhiều cây xanh. Khi thực hiện, ba mẹ hãy truyền đạt thêm các kiến thức liên quan như tại sao lá cây có màu xanh? Trồng cây để làm gì? Chăm sóc cây như thế nào để cây phát triển khỏe mạnh?…

3 yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy của trẻ mầm non

Di truyền

Yếu tố di truyền là thuộc tính sinh học của ba mẹ được ghi lại trong hệ thống gen và truyền lại cho thế hệ con cái. Tuy di truyền đóng vai trò là tiền đề cho sự phát triển tâm lý của trẻ nhưng nó lại là yếu tố ảnh hưởng rất nhỏ đến khả năng phát triển tư duy sáng tạo của trẻ.

Phương pháp giáo dục

Giáo dục là toàn bộ quá trình tác động đến trẻ để hình thành nên nhiều khía cạnh: tư duy, đạo đức hay các hành vi đúng đắn với sự vật, hiện tượng xung quanh. Không giống như yếu tố di truyền, giáo dục có vai trò quyết định chính trong việc hình thành và phát triển tư duy ở trẻ, cụ thể như sau:

• Thứ nhất, giáo dục cung cấp những kiến thức mà yếu tố bẩm sinh – di truyền không hình thành có sẵn, thậm chí nó còn có thể bù đắp những thiếu hụt do yếu tố di truyền gây nên.
• Thứ hai, giáo dục giúp phát huy tối đa những yếu tố khác nhau để hình thành nên tư duy, uốn nắn những phẩm chất tự phát do môi trường tạo ra theo chiều hướng tích cực.

Tính tích cực hoạt động của trẻ

Hoạt động chính là một phương thức hiệu quả tạo nên quan hệ tác động qua lại giữa bé và thế giới xung quanh. Ở giai đoạn mẫu giáo, tính tích cực hoạt động thể hiện rõ nhất trong việc trẻ sử dụng đồ vật, khám phá và tìm hiểu sự vật xung quanh. Cũng vì lẽ đó, tư duy của trẻ phát triển mạnh đến đâu phụ thuộc rất nhiều vào việc trẻ có tích cực tham gia các hoạt động trong cuộc sống hay không.

>>> Cho bé tham gia khóa học DIY thủ công sáng tạo giúp phụ huynh và các bé có khoảng thời gian thư giãn và dành riêng cho nhau, sau những giờ học tập và làm việc căng thẳng.

Tư duy sáng tạo có lợi ích gì?

Có 3 lợi ích chính mà tư duy sáng tạo sẽ đem lại cho trẻ, đó là:

• Mang đến sự tự do khám phá vô bờ bến, kích thích trẻ phát triển trí thông minh
• Giúp bé nâng cao nhận thức, học hỏi được nhiều kỹ năng và kiến thức mới mẻ
• Giúp trẻ trở nên tự tin hơn vào những ý tưởng của bản thân mình.

Ý nghĩa của tư duy sáng tạo

Đối với các em nhỏ, tư duy sáng tạo giúp bé làm chủ được vốn kiến thức, từ đó chủ động tìm tòi những điều mới, điều hay để giúp các em tự tin đối mặt với những thử thách. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ dễ dàng đạt được những thành tựu cao hơn trong học tập và sự nghiệp sau này. Bên cạnh việc học hỏi, kỹ năng sáng tạo cũng giúp trẻ tạo dựng thêm nhiều mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè và những người xung quanh.

Bài viết trên đây, POPS Kids Learn đã giới thiệu cho phụ huynh 7 phương pháp giáo dục phát triển tư duy sáng tạo cho trẻ hiệu quả. Mặc dù đây là những phương pháp đơn giản nhưng ba mẹ cũng nên dành thời gian để cùng bé rèn luyện mỗi ngày để nuôi dưỡng trí thông minh và năng lực tư duy sáng tạo cho bé. Chúc ba mẹ thành công!

Các khóa học tại POPS Kids Learn như Ảo Thuật Thầy Thế Trường, Khóa Học Online Kích Hoạt Tư Duy Ngôn Ngữ,  Khám Phá Đại Dương Bao La, Thám Hiểm Rừng Rậm Amazon là chương trình giáo dục đặc biệt kết hợp việc học và chơi giúp trẻ phát triển tối đa tiềm năng sáng tạo. Đến với POPS Kids Learn, ba mẹ và bé có khoảng thời gian thư giãn sau những giờ học tập và làm việc căng thẳng. Click để khám phá ngay các khóa học thủ công đang được mở miễn phí nhé!